Tuesday 3 June 2014

30th & 31st May 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
For news related to Mizo people & Mizoram Contact us: lamtluangmizo[at]gmail[dot]com
31.5.2014
*#LAMTLUANG_WEEKEND_SPECIAL (MIZO JOKES/FIAMTHU)
AIZAWL ATANG IN KOLASIB KHAWPUMPUI A HMUH THEIH

Aizawl atangin Kolasib khawpumpui a hmuh theih ta.

Engtin maw??

A hmasaber ah chuan Kolasib khawpum lanna thlalak i neih angai. Chutiang thlalak i neih hun ah Aizawl ah i awm bawk chuan han en vang vang la, i lo hmuthei reng tawh dawn a ni:)
 
*MITDEL TE TAN WORLD CUP COMMENT PE CHHUAK DAWN
Thla thar June ni 12 a khelh tan tur FIFA World Cup 2014 chu Brazil ram in an thleng dawn a, world cup stadium 12 an hman tur zing a 4 - Sao Paulo, Rio de Janeiro, Brasilia leh Belo Horizonte ah te chuan mitdel ten inkhel chanchin an lo hriat ve theih nan short range radio frequency hmangin commentary pek chhuah thin a ni dawn. Mitdel te tan a commentary an pekchhuah tur hi kum 26 mi Andre leh a thawhpui tur a tlawmngai a inpe mi 15 ten an buaipui dawn a ni. Football ngaisang ram Brazil ah hian mit that loh vanga khawhmu tha thei lo mi maktadui 6.5 an awm a, chungmi te pual chuan live commentary pek chhuah hi tih makmawh an ngai a ni.
 
*HMEICHHE 2 PAWNGSUAL A THATTU NIA RINHLELH POLICE IN MAN
Tunkar thawhlehni zan a Uttar Pradesh a Badaun district a hmeichhe unau 2 te pawngsual rawn an tawh hnua khaihlum tu nia rinhlelh mi 5 te UP police ten an man, an mi man zingah hian police constable 2 zuk tel a mawle. Thawhlehni zan khan hmeichhe tleirawl unau 2(cousin) kum 14 leh kum 15 te chu chin hriat loh in an bo a, a tuk nilaini (28 May) khan Ushait thingtlang khua a theihai kungah an ruang inkhai hmuh chhuah a ni. An ruang endik (postmortem) reoprt ah pawh thah annih hma hian pawngsual an tawk ngei tih finfiah na a awm a ni.
 
*MIZO IAS TLING THAR
Non-State Civil Service of Mizoram quota atangin Dr.Lalrozama (Head of Department, Forensic Medicines & Toxicology, Civil Hospital, Aizawl) chu Indian Administrative Service (IAS) ah a tling thar. A tlin dan hi state civil service nilo sorkar hnathawk ho in IAS an nih ve theihna na tur a UPSC/DP&T in exam/interview an buatsaih thin kaltlang a tling a ni. AGMUT (Mizoram segment) cadre pual in appointment pek a ni.
 
*SAWHTHING KUT HMANG
Nimin khan Champhai district a Tuipui khua chuan ruai nen Sawhthing kut an hmang. An khua hian kum 1 chhung in an sawhthing thar atangin Rs.Nuai 100-200 an lakluh avangin he kut hi hmang niin sawi a ni a, Sawhthing kut an hman rual hian an khua atanga Pawl 10 leh pawl 12 pass thar te chawimawina hun an hmang nghal bawk. Tuipui khua hi in 100 vel awmna khua anni.
 
*MIZORAM BUAI LAI A LALDENGA DAWR TU BER CHU NATIONAL SECURITY ADVISER THAR AH RUAT A NI
IPS 1968 batch Ajit Doval chu National Security Adviser(NSA) thar atan Prime Minister Narendra Modi chuan a ruat. Ajit Doval (69) hi Mizoram buai lai a MNF te remna zawnpui tute zingah tel pha in an hotupa Laldenga nen Arakan ah leh China ramah te inbiakna neiin remna thuthlung ziak tur a sorkar aiawh a sawmtu a ni. Laldenga hian chanchinbu 1 in an interview na ah "Sipai hotu (military commander) 7 ka nei a, mahse Dover-a hian an zinga 6 te chu a kalpui ta daih sia, remna zawng a rawn chhuah mai loh chu duhthlan tur ka nei lo" tiin a sawi tih phailam chanchinbu ten an tarlang. NSA atana ruatthar Ajit Doval hian kum 1988 a mifirfiak te Golden Temple an tawm luhchhuah tur a Operation Black Thunder-II an neih a a chet that em avangin India sorkar chuan IPS te zinga a hmasaber atan Kirti Chakra a hlan a ni. Kum 1999 December ni 24 a Pakistan misual ten Indian Airlines (IC-814) an huaikawi tum a Kandahar a sorkar aiawh a thlawhna hruaikawitu te dawrtu ber kha a ni bawk. Kum 1968 khan Indian Police Service (IPS) a zawm a, Kerala cadre pek a ni na chungin state aiin sorkar laipui lamah hna a thawk tam zawk a, kum 2005 January thla khan Intelligence Bureau (IB) Director atangin a pension a ni. 
 
30.5.2014
*Zan i muthilh theih loh (insomnia an tih ang hi) chuan i phone leh electronic hmanrua reng reng kha dah tha la, music pawh earphone in ngaithla lo la, light ti thim vek bawk la, khumah mu in maimichhing vang vang la, rilru hah na leh vei run i neih te theihnghilh luih tum hram hram la, chutah tlem a i rilru a muan deuh hnuah, i mitthla in hmun rem em em ah ranhuang din la, chu i ran huang siam ah chuan kawngka (gate) siam la, beram rual vaibelchhe tak 1 a nu leh pa khungkhawm tum la, i ran huang a luh rawn tum beram te chu a mal te te in pakhat atanga vaibelchhe tak 1 thleng lo chhiar tan rawh le.....
 
*PRIYANKA GANDHI IN AIRPORT AH DUHSAK BIK NIH DUH TAWH LO
Congress President Sonia Gandhi leh Prime Minister hlui Rajiv Gandhi te fanu Priyanka Gandhi (Rahul Gandhi u) chuan a mah venghim tur a sorkar in a ruat Special Protection Group (SPG) hotu Durga Prasad hnenah lehkhathawn in Airport security check kaltlang ngailo a sorkar in duhsakna a pek chu hlip mai turin a ngen a ni. Priyanka leh a pasal Robert Vadra te hi airport ah security check kaltlang ngai lo a thlawhna a zin thei zingah telh anni. He lehkha a thawnna na chhan ni a sawi chu tunhnai a BJP sorkar hian a pasal RObert Vadra chu airport a security check kaltlang ngailo zing atanga paih an tum tih sawi a awm vangin, a pasal an paih dawn a nih chuan amah pawh paih ve law law turin a ngen ta mai niin a ngaih theih a ni.

Priyanka Gandhi hi Nehru-a thlah kal zel leh an thlahtute India ram sorkar mi pawimawh tak tak vek annih avangin a pasal neih hnu pawh in sorkar in an mahni haw tu emaw tibuai thei tur an lo awm palh a, an nunna venhim nan sipai venghimtu a pe a, chu chu pecial Protection Group or SPG te anni a, anni hian inah an ven mai bakah, a khawilo kalna apiang a a mei angin an zui zel thin a ni. 

*THLIPUI THAWK IN DELHI KHAWPUI TIBUAI
Vawiin tlai dar 4:58 a Delhi leh a chheh vel a thlipui leh ruah thimpui thawk in hmun tam tak ah harsatna a thlen a, thing tlu in kawngpui tam tak kalpawh thei loh in a siam bakah motor tlan lai an tangkhang a, metro rail service pawh a ti khaihlak a ni.Indira Gandhi International Airport a Go Air leh Air India thlawhtheihna 5 pawh thli hian a ti chhia a, thlawhtheihan 24 te pawh an chhuah leh tum hun tur tih danglam a ngai hial a ni. Thlipui leh ruah thawk thut avang hian tun thleng a nunna chan zat hriat theih chu mi 9 an tling tawh a ni.
 
*THAWMHNAW TLEMTE NEN PRIME MINISTER BANGLA AH INSAWN TA
India Prime Minister thar Tlangval Narendra Modi chu Prime Minister bangla 7 Race Course Road, Delhi-ah vawiin khan a insawn lut ta. Parawl a lo khawsa thin tih takah a thawmhnaw tlemte kurta vel ilo nen chauh a lut a ni. PM dang te chu chhungkua nen an nih duah thin avangin bangla an luah hma hian an cheithat tir chiam zel thin a, mahse Modi-a hi chuan rawng hnawih tha ula a bak inchhung bungrua te pawh khawih danglam emaw a thar dah pawh angai lo ti a ni. Gujarat a CM bangla a luah lai pawh khan a khawsa mawlmang thei hle a, CM sitting room ah meuh pawh thuthleng(chair) 4 leh dawhkan (centre table) lian vaklo 1 a awm tlawng a ni awm e. PM thar Modi-a hian RCR Bangla no 5 chu chennan an hmang ang a, bangla no 7 chu office atan a hmang dawn a n
 
*SAARC YOUTH AWARD 2014
South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC) chuan thalai kum 18 - 30 inkar te tan Youth Award a buatsaih thin a. He chawimawina lawmman hian thuziak leh tangkafai thahnem tak a kengtel a ni. Thalaite hmakhua lama hnathawk tha leh hetiang lama inhmang mite tana buatsaih hi ngaihven duhte chuan a hmalamin Dy. Director, Sports & Youth Services biakrawn theih a ni a. Dilna hi June 25. 2014 ralhma ngeia Ministry of External Affairs, SAARC Division, New Delhi thleng hman tur a ni. (DIPR) 

*WORLD NO TOBACCO DAY 2014 HMAN A NI
Zuk leh hmuam dona Ni World No Tobacco Day chu khawvel pumah May 31 hian hman thin a ni a, Mizoram ah chuan remchan zawkna avangin vawiin khan Assembly Annexe Conference Hall-ah Assembly Speaker Pu Hiphei hoa hman a ni.

Mizoram State Tobacco Control Society leh Indian Society on Tobacco & Health Mizoram Chapter tangkawp inkhawm buatsaihah hian thu sawiin Assembly Speaker chuan Mizoram chu zuk leh hmuam ching tam state, 67.2% lai a nih thu leh hetih lai hian a sim erawh 2% emaw leh a ni chu khawtlang nun eichhetu leh natna hlauhawm leh tih dam theih loh tam tak min vei tirtu a ni, a ti. Zuk leh hmuam do na kawngah hian tun aia tanlak tul a tih thu sawiin Kohhran tinte pawh hian zuk leh hmuam hi sual lian takah ngai thei se a duh thu a sawi a ni. Khawvel hmun dang tam takah zuk leh hmuam atanga chhiah lak tih pun anih laiin Mizoram ah ngei pawh chhiah lak punna turin vawiin ah sorkar hriattirna tih chhuah a ni ta chu a lawm thu sawiin Speaker chuan he thil hi a sawisel zawnga la lovin mipui mimir himna tur leh sorkar sumhnar tipungtu anih dawn avangin lawm taka pawm thiam a tul a ni a ti bawk. Pu Hiphei chuan meizuk dona kawnga thil tangkai tak tur Compliance Assesment Guide CD a tlangzarh nghal a ni.

IST&H (M) Chairman Pi Lal Riliani pawhin mi tlemte thahnem ngai zualin 1989 atanga zuk leh hmuam do an tan chu an thawhrimna te tunah hian Mizoramin a hmu ta mek a ni, a ti a. Vantlang puipunna ah meizu an tlem tak thute sawiin Thingsul Tlangnuam khua chu meizu awm lohna vengah nikum khan puan anih dante a sawi a. An hmalakna hrang hrang sorkar-in chak taka a tawiawm thin thu ah lawmthu a sawi bawk.

Vawiin inkhawm hi Principal Secretary Health & Family Welfare Pu R.L. Rinawma’n a kaihruai a. Sawihawnna hun Dr. Jane R. Ralte, State Nodal Officer-cum-Project Officer, MSTCS a hmang a. Dr. L. Biakkima, Director, Health & Medical Education chuan lawmthu sawiin hun hnung a khar a ni.

World No Tobacco Day hi naktukah chawhma dar 11 atangin Aizawl Millenium Centre ah programme chi hrang hrang benglut leh hmuhnawm tak taka hman chhunzawm a ni ang. (DIPR)
 

*RENGRAM HEL INPE
Vawiin khan National Liberation Front of Tripura (NLFT) helpawl a mi 4 te chu kan thenawm state Tripura a North Tripura district chhung, Anandabazar a Assam Rifles camp ah an ralthuam te nen an inpe. Pathianni liamta pawh khan NLFT helpawl hruaitu mi 3 te BSF hnenah an in pe tawh bawk a ni.
 
*TRANSPORT MINISTER IN SAIHA TLAWH
Nimin tlai dar 4:30 khan Pu John Rotluangliana; Minister FCS&CA,Transport & Tourism chuan Saiha District-a DCSO Office, DTO Office, MST Office leh Meisatla venga FCS&CA Godown te a tlawh a. Minister hi a office tlawh staff ten an department hmalakna hrang hrang leh hmachhawp te lo hrilhriatin, an harsatna neih te pawh a hnenah an lo thlen bawk.

Pu John Rotluangliana chuan kan hmalawk Furpui lo thleng turah hian Mizoram khawihmun mahin ei leh bara harsatna kan tawh lo nan Mizoram sawrkar chuan theitawp chhuahin hma a la mek a ni, a ti. Minister chuan India ramah Mizoram chauh hi chhungkua za-a zain Ration card kan neihna/hmanna state awm chhun a ni a. Mizoram sawrkar-in buhfai hi kg khat zelah Rs 26.50/-in a lei a, mipui hnenah ration card in Kg khat zelah Rs 9.50/-in a pe chhuak a, Sawrkarin subsidy-a buhfai a pek a vanga thla tin a sum sen hi cheng Vbc Rs12-13 inkar vel a tling a ni, a ti bawk.

Minister hi Pu C. Zasanga, Addl. Director, FCS&CA leh Pu L. Biakthanga, Jt. Director (Hqr), Transport Deptt. ten an tawiawm a. Office a tlawhna ah hian Pu RT Zachono CEM; MADC, Pu Alok Swarup IAS, DC Saiha, Pu K.Chhuabei EM (Road&Transport) MADC leh Official thenkhat an tawiawm a ni. (DIPR)
John Rotluangliana, Mizoram Minister visit Saiha
 
*KHAWVEL MIHRING 30% HI THAU THALO NEI ANNI
University of Washington hnuai a Institute for Health Metrics and Evaluation ten zirchianna an neihna ah khawvel a mihring cheng mi tluklehdingawn 2 te hi an mamawh aiin an thau (overweight/obese) tih an hmuchhuak. Taksa mamawh aia thau tamberna ram te chu Middile East leh North Africa ram te anni a, heng ramah te hian mipa 60% leh hmeichhia 65% te an mamawh aiin an thau (overweight) a ni. Khawvel mihring awmzat atanga chhut in US ah overweigh 13% an awm a, India leh China ah erawh rinaiin an tam lutuk lo a ram 2 inkawp atanga chhut in 15% an awm a ni.

He zirchianna neitu zinga an hotu Christopher Murray (University of Washington) chuan kum 1980-2013 inkar chhungin ram hrang hrang 188 atang te in zirchianan 1700 neih a nia chuta tanga chhut in "Eng ram ah mah mihring taksa thau tam lam tlakhniam tir thei an awm lo a, kan hna hi a awlai loh zia chu in hrethiam thei mai ang" a ti a ni.

A sawi zelna ah sum lakluh(income) leh taksa thau hian inzawmna thuk tak a nei a, mi an lo hausak zel chuan a tlangpui thu in an kawng a rawn lian chho ve zel a ni a ti. Mithiam ten an hriat ruk danin zunthlum leh cancer vei an tam chhoh zel chhan pawh hi taksa rihna tam chho zel hian a thlen ve thin bawk a ti.

Karhmasa lawk khan World Health Organization pawh in naupan lai atanag thau lutuk na ven dan tur ngaihtu tur high-level commission a din thar a ni. WHO director-general Dr.Magaret Chan chuan "Kan fate hi an thau ta telh telh a, khawvel mi tam te pawh hi kan ei tam luat vangin thihna kotlang kan hnaih chak phah a ni" a ti a ni. 

*JOKER TIH VANGIN HNAWTCHHUAK
Kerala a congress minister hlui TH Mustafa chuan an party Vice President Rahul Gandhi chu "Joker"(fiamthu thawhtu) a ni a ti a, Lok Sabha inthlan ah an chaklo avang in a bang ngam tur a ni ti bawk. Heng Rahul Gandhi chungchang duhdah taka a sawi avang hian Congress party atangin an hnawt chhuak ta a ni.

No comments:

Post a Comment