Thursday 4 December 2014

27th-30th November 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM

30.11.2014
*POPE IN ISTANBUL TLAWH
Nimin khan Pope Francis chuan Turkey khawpui Istanbul tlawh in Muslim biak in lar tak Sultan Ahmet mosque ah Muslim sakhaw puithiam hotulu Rahmi Yaran nen tawngtaina an hmang dun a ni. Pope Francis hian nimin tlai khan Turkey ram a Orthodox kohhran hotulu Patriarch Bartholomew I a hmu a, Roman Catholic leh Orthodox Christian te inkar a inpumkhatna awm dan tur te an sawi dun a ni. Kum 1054 khan khatih lai a Kristian te khan Pope thuneihna chungchang ah an inhmuh thiamloh avangin Roman Catholic leh Orthodox Christian ah an inthen ta a ni.

Tin, Turkey ram khawpui Istanbul hi tunhma chuan Constantinople tih a ni thin a, Kristian hmun pawimawh tak a ni thin a ni. Kum 1453 ah khan Constantinople khawpui chu Muslim sipai ten hnehin an thuhnuai ah a tlulut ta a ni. Istanbul khawpui hi hun hmasa lama Kristian sakhaw hmun pawimawh anih thin avangin Pope John Paul II leh Pope Benedict XVI te pawh khan an tlawh tawh a ni.

 
*PM IN BAIRABI-SAIRANG REL KAWNG SIAMNA TUR LUNG PHUM
Nimin khan India Prime Minister Narendra Modi chuan Maligaon Railway stadium, Guwahati, Assam ah Mizoram chhung a Bairabi-Sairang rel kawng siamna tur lung phumna a nei. PM hian Mendipathar, Meghalaya leh Guwahaty inkar a tlan tur rel a vailiam bawk a ni. Bairabi-Sairang rel kawng siamna tur lungphum neihna ah hian Mizoram CM Lal Thanhawla leh Mizoram governor hna hmui mek tu Meghalaya governor nibawk Dr.KK Paul te pawh an tel a ni.

Lamtluang thulakna in a tarlan danin Bairabi-Sairang rel kawng hi 51.38 km a thui tur a ni a, kum 2008-09 khan hemi project atan hian bul tan a ni a, a senso tur atan Rs.Vaibelchhe 2399 ruahman a ni. Kum 2013 March thla thleng khan Rs.Vaibelchhe 44.39 hman a ni tawh a, hemi bakah hian nikum chhung khan Rs.Vaibelchhe 77.10 pek chhuah leh a ni. Zangnadawmna leh ram hman tur chungchang ah te harsatna lian tham tak a awm avangin a hna thawh tur 4% chauh thawh ala ni. He project hi a zawh hun tur pawh ruahman hleih theih a la ni lo a ni.
Prime Minister Narendra Modi inaugurated Bairabi-Sairang railway line in Guwahati
 
29.11.2014
*Vanglaini Mizo Award 2014 chu Sangthankima, Thutak Nunpuitu Team (TNT) hnenah vawiinah hlan a ni.
 
*CHAPPATI 2 MAN DIL BELH VANGIN KAPHLUM
Tunkar Nilaini zan dar 10 vel khan Uttar Pradesh a Meerut khua a Libra hotel a thawk (waiter) Ratan Singh (29) chuan an hotel a chaw ei, mi pariat te chu chappati pahnih ei belh man pe turin a hrilh a, anni ho chuan a man an pe tawh tiin an lo hnial a, an inhnial buai avangin hotel waiter hi an kaphlum ta a ni. Heng mite hi zu a rui ni a sawi anni a, he thil thlen lai hi hotel a chawl thenkhat ten video a an lo lak avangin police ten pawikhawihtute zing a 3 te chu tutenge annih an hrethei tawh a, an mahni man tumin an zawng mek a ni. Ratan Singh ruang hi nilaini zan khan post mortem nghal niin a chhung ten an ram Uttarakhand ah vui turin an haw pui a ni.

 
*INDIA MI ISIS FIRFIAK PAWL ZAWM MAN A NI
Nimin zing khan National Investigation Agency te chuan Mumbai airport ah India mi ISIS firfiak pawl zawm a nia hriat Arif Majid, Kalyan, Maharashtra a mi chu an man. Arif Majisd hi thu zawh fiah turin NIA custody New Delhi ah thawn a ni.

 
*NIGERIA AH BOMB PUAK
Nimin Zirtawpni khan Nigeria ram hmarlam a khawpui pakhat Kano ah Muslim biak inlar tak Kano Mosque ah bomb vawi 3 a puak a, mi 64 an thi a, midang 126 in hliam an tuar. Nunna chan zat hi an pung zel niin an sawi. He mosque a an sakhaw puithiam Emir in tunhnai lawk khan Islam firfiak pawl Boko Haram te lakah an mi leh sa te chu inveng turin thupek a lo chhuah tawh a ni.

 
*SMARTPHONE THAR LUMIA 535
Microsoft chuan nimin atang khan smartphone chhuak thar Lumia 535 chu India ram ah an zuar chhuak tan ta. Aman Rs. 9,199 a ni a, operating system ah Windows Phone 8.1 a hmang a ni. Dual SIM hman theih a siam a ni. A hma lamah selfie lak theihna tur leh skype atan a hman turin camera 5 megapixel a awm a, a hnung lamah camera 5 megapixel tho a awm bawk. RAM 1 Gb niin, processor ah 1.2GHz Qualcomm Snapdragon 200 quad-core a hmang a, video 848x480p resolution in a lak theih a ni. Internal memory 8Gb niin microsd 128 Gb thleng a hman theih bawk. A LCD hlai zawng chu inches 5 niin IPS lcd display a hmang a ni. Lumia 535 smartphone hi Microsoft in Nokia company an lei hnu a, Nokia brand tello a Lumia series an siamchhuah hmasak ber a ni.

28.11.2014
*SC IN SANSKRIT NGAIPAWIMAWH TURIN TI
Supreme Court of India chuan Sorkar laipui hnenah Kendriya Vidyalayas pawl 8 zirlai te tan Sanskrit subject chu third language nilo in additional language a dah zawk turin a hriattir. German subject chu third language a dah zawk turin a ti bawk.

 
*KUMIN CHRISTMAS LEH KUMTHAR VUAK VET AH NO VEHICLE ZONE SIAM LEH DAWN

Vawiin chawhnu khan Co-ordination Committee on Traffic Management member-te chu Home Minister Pu R.Lalzirliana Office ah an thu khawm a. Traffic Management chuan Co-ordination committee chuan Christmas leh Kumthar vuak vet chhunga Aizawl khawpui hmun thenkhat laia lirthei kal dan thlak danglam relin kum 3 chhung lo hman thin ‘No Vehicle Zone’ pawh ni bik ruat ah te siam leh tura thutlukna a siam a ni.

Co-ordination Committee on Traffic Management chu mipui ke a kalte an lo him zawk nana hma latu anih thu he hun kaihruaitu leh Chairman nihna chelhtu Home Minister Pu R.Lalzirliana chuan a sawi a. Krismas leh Kumthar vuakvet chhungte hlim tlang taka hman a nih theih nan mipui himna tura ruahmanna traffic coordination committee hian a duan a ngaih thu leh mipuite pawhin he ruahmanna hi an thlawp theuhva a rin thu a sawi a ni.

Meeting ah hian Vice Chairman nihna chelhtu Parliamentary Secretary Lt.Col(Rtd) Z.S.Zuala leh sawrkar mi pawimawh te bakah Chanchinbu mite an tel a. Dt 16.9.2013 leh dt.29.5.2014 a Committee neih tak te a thutlukna hrang hrangte bawhzui a nih dan te thlir leh in hmalak chhunzawm dan tur te rel a ni a. Kum in Krismas leh Kumthar vuak veta Aizawl khawpui chhunga veivakte him zawk nana Aizawl Traffic Superintendant Office in ruahmanna thar a siam te leh thuchhuah tur a duan pawh meeting ah hian Aizawl Traffic S.P. Pu Lallianmawia’n a sawi zau hnuah pawm tlan a ni a. Notification hi kim chang zawkin Aizawl Traffic S.P. Office in an la rawn chhuah dawn a ni. Kum 3 chhung lo hman tawh thin, No Vehicle Zone pawh sawiho a nihhnu in, tha tih tlan a ni a. December 23,24 leh 31 ah te Chanmari kawn leh Zodin Square inkarah te lirhthei engchi mah kal awih loha ni leh dawn a ni. Aizawl khawpui chhunga kawngpui ti chep zawnga thilzuar leh mihring kalna(pavement) a thil zuar te chu an thil tih ti tawp tura hriattir an ni a, Dawrkai-te pawh Chrismas leh Kumthar vuakvet chhunga an dawr te kawng nek zawnga rawn zauh loh tura hriattir an ni bawk a ni. (DIPR)

*CHIEF MINISTER-IN V.L.ZAIKIMA ZIAK LEHKHABU TLANGZARH
Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan vawiin khan Tuikhuahtlang a Central YMA Hall ah Pu V.L.Zaikima lehkhabu saptawnga ziah ‘Tlira’s Teachings and Other Indigenous Faith in Mizoram’ tih leh lehkhabu dang 13 Mizo tawnga a ziah te a tlangzarh.

Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan saptawnga ziah lehkhabu tlangzarh tura sawm a ni chu lawmthu a sawi a.Lahkhabu ziah hi mi taima, hriatna zau nei leh teirei peihte tan lo chuan mi nazawng tih theih a nilo a ti a. Lehkhabu chhiar tam erawh kan zira kan tum a tha tiin, a pa in lehkhabu chhiar tam tura a zirtir thin angin a chhiar hnem ve hle a ni a ti a. Pu V.L.Zaikima lehkhabu ziahahte pawh a mikhual lo hle a ni a ti a. Copy Rights nei thlapa a chhuah chu tih awm reng a ni tih sawiin, kan puan nalh tak tak kan tahte pawh hi ‘patent’ vek a tul hle a ni a ti a. Chutilo chu hun lokal zelah hnam dang ten min chhuhsak mai ang tih a hlauhawm a ni a ti.

Chief Minister chuan Mizo tawng mawi leh hausa tak hi tunlaiin kan hmang duhdah hle a a hriat thu sawiin, thangthar leh kohhranah te thleng kan hmang dik tawklo a ni a ti a. Television anchor-te pawhin thangtharte entawn an ni tih inhria a, uluk takin hmang thin se tih a duhthu a sawi a. Kan tawng hi a mawina leh a hausakna ti zual zel thei turin tan lak a ngai hle a ni a ti. Lehkhabu a tlangzarh tak te chu Mizo literature ti hmasawn zualtu a ni tiin, lawmthu a sawi bawk a ni.

Lehkhabu tlangzarh tak saptawnga ziak hi ‘International Standard Book Number’, ISBN chuang a ni a. Lehkhabu dang ziah thenkhat hi Mizorama Book of the Year top 3 leh top 10-a lang phakte a awm bawk a ni.

Tlangzarh inkhawm hi Dr.Rualkhuma Colney in a kaihruai a ni.(DIPR)

 
 
*RIPANS GRADUATION AND LAMP LIGHTING CEREMONY 2014
Regional Institute of Paramedical and Nursing Sciences, Aizawl te chuan vawiin khan Graduation and Lamp lighting Ceremony an hmang a. Dr. K.Ropari, Principal Director, Health & Family Welfare, Government of Mizoram chu khuallian niin a hmanpui a.

Dr. K. Ropari chuan RIPANS chu health care atana kut leh ke pawimawh tak tak chherchhuahna kawngah an tih that thu a sawi a. Graduate thar te an hnathawh hunah rinawm tak, fimkhur tak leh thahnemngai tak a thawk tur a fuihna leh duhsakna a hlan bawk.

B.Sc. Nursing First year te Lamp Lighting Ceremony hi Pi Mary Ramtei Pachuau, Nursing Superintendent, Civil Hospital Aizawl, kaihhruaina hnuaiah thu tiam chhamna nen neih a ni a. Zirlai tharte tan fuihna thuchah a sawi. RIPANS Director, Dr . Chawngthanliana’n an hmalak tawhna te leh hmalak zel dan tur chungchang thu a sawi. North East State hrang hrang atangin Graduate thar te leh B.Sc. Nursing first year nu leh pa ten an hmanpui bawk.

Kum 2014 hian BSc Nursing, B.Sc. MLT leh B.Pharm atangin zirlai 74 graduate chhuak an awm a, Distinction ah mi 5, First Division ah mi 65 leh Second Division ah mi 4 an awm a ni. Zirlai ti tha zual te hnenah chawimawina thilpek hlan an ni bawk.

RIPANS ah hian tun dinhmun ah Course hrang hrang B.Sc Nursing, B.Sc Medical Laboratory Technology, B.Pharmacy, B.Sc Radio Imaging Technology leh B.Sc Optometry & Ophthalmic Techniques te awmin India hmarchhak state hrang hrang atangin zirlaite tan seat hauhsa (quota) neiin zirlai 581 an awm mek a ni.

Kum 2014 Academic Session atangin M. Pharm zirna hawn thar ani a, zirlai 10 in he post graduate degree zir tur hian an zawm. (DIPR)
 
27.11.2014
*MIZO HISTORY ASSOCIATION SESSION NEI
Mizo History Association ten XXXIV Annual session chu vawiin ah Pachhunga University College, Aizawl-ah an hmang.

Thupui atan British awpna in Mizoram a nghawng dan tih neiin zirchianna neih a ni a. He hunah hian Pachhunga Univerisity College chuan Mizo History Association lo dintu te Prof. JV Hluna, Prof. Sangkima leh Prof. Darchhawna te chawimawina hlan nghal a ni. He hun a khuallian Dr. Tawnenga, Principal PUC chuan Mizo te nun a tlawmngaihna chu tun hun a kan hnathawh nan a hmang nghal turin a chah a. Mizo te hian history ropui tak kan nei a, chumi tarlang chhuaktu te chu historiante an ni in Mizo hnamah an pawimawhna a sawi lang bawk. Dr. Tawnenga hian Mizo History Journal chu a tlangzarh nghal bawk a ni. He in tawhkhawmna hian ni hnih chhung a awh ang a, paper 20 vel chhiarchhuah a ni ang. College hrang hranga college zirtirtu te leh historian te an intawk khawm a ni. Naktuk ah a ni hnihna chu chhunzawm leh a ni ang.
 
Mizo History Association held annual session in Pachhunga University College, Aizawl
*PRIME MINISTER-IN BAIRABI - SAIRANG REL KAWNG TUR LUNGPHUM PHUM DAWN
Prime Minister Pu Narendra Modi chuan inrinni lo awm tur ni 29 Nov 2014 tlai dar 5:30 pm khian Guwahati Maligaon Railway Stadium ah Bairabi - Sairang rel kawng (Broad Guage) siam tur lungphum a phum dawn. He hunah hian Chief Minister Pu Lal Thanhawla chu Distinguished Guest a ni ang. Prime Minister hian Meghalaya State chhung Mendipathar atanga Guwahati thleng passenger phur rel service hmasa ber a vailiam dawn bawk a ni. (DIPR)

No comments:

Post a Comment