Thursday 26 March 2015

21st March 2015 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language (News update from Mizoram)
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
21.3.2015

*NLUP HMANGIN PATHIANIN ZOFATE MIN CHHANCHHUAK DAWN: H.LIANSAILOVA
Nimin chhun dar 12:00 atang khan NLUP Revitalization Programme hawnna Kolasib Diakkawn YMA Hall-ah Kolasib District tana hman a ni. Hetah hian Pu H.Liansailova, Vice Chairman, Mizoram State Planning Board chu khuallian a ni.

Kalkhawm hma a thu sawiin Pu Liansailova chuan, ‘NLUP hmangin Pathianin Zofate min chhanchhuak dawn a, chumi atan kan tih ve tur chu, thawhrimna leh rinawmna nen kan sum dawn leh thildang dawnte kan hman tangkai a ngai’ a ti.

Politics-ah malsawmna dawng turin rinawmna neih a pawimawh a, tuna Sawrkar Pu Hawla sorkar hian, ram buai laiin, remna Mizo mipuiin kan mamawh ber anih vangin sawrkarna an chan chuan, remna siam an tum thu an sawi a sawrkar tir an nih chuan remna atan Lal thutthleng an kian a, vawiin ni thlengin State ralmuang ber kan ni ta, NLUP kan sem ang an ti a, an sem leh mai a, kuthnathawktute leh retheite tam takin khaweng an lo hmu ta tiin Pu Liansailova chuan a sawi bawk.
NLUP hmangin intodelh kan tum ang a, truck in buhfai a rawn phur lut a, a ruaka haw leh tawhlo turin tan la ang Pu Liansailova chuan a ti a. Pu P.L. Thanga, Vice Chairman, NLUP Implementing Board leh he huna Special Guest pawhin thu sawiin, NLUP chu Pu Lal Thanhawla hova NLUP Apex Board thukhawmin kum 5 dang kan chhunzawm leh ang tih an lo tiam tawh angin chhunzawm zel anih tur thu a sawi a, “ hemi atan hian sum kan nei vek tawh a, a dawng kimlo ten in dawng kim dawn, thlan tawh la dawng lo te pawhin in dawng ang , mahse, chhungkaw 162 chhunzawm tlaklo te erawh an vanduai ta a ni” tiin chhungkaw vanduaina tawh avanga ti thalote chu chhawmdawl an nih tur thu a puang bawk.
NLUP ah thangchhuah a nih tak thute, NLUP atan Mizoram Sawrkar hruaitute duhdana Central sawrkarin 100% a a pawm dan te. NLUP sum 100% dawn tawh anih thute, NLUP avanga Central sawrkarin SPA leh ACA atangaa sum min belhchhah chu chawhrualin kum tin Rs. 51 crore vel anih thute, UNO Agency, FAO, UNDP, UNIDO leh ILO te nen thawkho turin October 16,2014 ah thuthlung ziak anih dante, NLUP vanga UNO hriat hlawh nih bakah ram dang atangin indawrna a kal mek zel anih thu Pu P.L. Thanga hian a tarlang bawk.

Inkhawm hi Pu Lalfela Sailo, Addl. DC leh NLUP Nodal Officer ni bawk chuan a kaihruaia, khual zahawm 3, Pu Hmingdailova Khiangte, Parliament Secretary, Pu K. Lalrinthanga, Parliament Secretary, Pu P.C. Zoram Sangliana, MLA leh Pu H. Lalengsanga, prominent citizen ten kalkhawm mipui fuihna leh NLUP chu an District ti hmingtha zel tu ni turin thawhrimna leh rinawmna nen thawk turin an ngen a, Pu R.Lalnunzira, District Agriculture Officer in lawmthu sawina a nei a, Media Cell, NIB/I &PR Documentary Film siam chhuah a ni.

Tun dinhmun ah Kolasib District a NLUP dawng tawh zat chu 1st phase ah 3811, 2nd ah 4007, 3rd ah 1084 a vaiin, chhungkaw 11192 an ni. (DIPR)

*NERPAP CHUNGCHANG AH BOOTH LEVEL OFFICER TE TAN TRAINING BUATSAIH
Nimin khan Aizawl District huamchhunga Assembly Constituency Number 10 atanga Number 19 (Urban Constituency-te) a Booth Level Officer (BLO) te tan Election Commission of India in a ram pumah Electoral felfai zawk a awm theih nan leh Aadhar Number nen inzawm tur atana ruahmanna a siam National Electoral Rolls Purification and Authentication Programme (NERPAP) chungchangah Vanapa Hall-ah training buatsaih a ni a. Training hi Aizawl DC, Election Branch buatsaih niin Pu V.L.Chhuanawma Chawngthu, BDO Tlangnuam leh Pi Zonuntluangi, SDC ten NERPAP chungchangah zirtirna an pe a ni.

He training-ah hian NERPAP chungchanga BLO-te mawhphurhna inzirtir a ni. NERPAP hmalakna atan hian BLO-te tha tichak turin Polling Booth area tinah Booth Awareness Group din niin he group-ah hian party hrang hrang aiawh te, NGO-te leh booth area a zirna In aiawhte an tel ang. He programme kalpui chhung hian electors hmun khat aia tam a awmte BLO-te hnena inhriattirna hun siamsak niin electors an particulars diklo te siamthatna hun siamsak an ni bawk ang.

NERPAP hi ram pum ah March ni 3 khan tan niin August ni 15 a zawh tura ruahman a ni. He programme hlawhtlin nan programme-ah hian ERO/AERP/BLO-ten mawhphurhna pawimawh tak an nei a. NERPAP in a thiltum pawimawh tak pakhat chu Electors-te EPIC data leh AADHAR data thlunzawm a ni. (DIPR)
*AIZAWL DISTRICT CHHUNGA NLUP HMALAKNA DOCUMENTARY FILM
NLUP Media Cell, I & PR/NIB ten an buatsaih documentary Film, 'Aizawl District chhunga NLUP hmalakna thenkhat' chu zanin 21.3.2015 zan dar 8:00 hian ZONET, Zawlbuk-ah tih chhuah a ni dawn.

Aizawl District huamchhunga NLUP Malsawmna dawngtu chhungkaw thenkhatte tih lan a ni ang. (DIPR)
*CHAMPHAI-AH CAPACITY DEVELOPMENT FOR FOREST MANAGEMENT & PERSONNEL TRAINING NEI
Nimin khan Champhai I&PR Conference Hall-ah State Environment & Forest Department leh Mizoram University leh Japan International Cooperation (JICA) tangkawp chuan Capacity Development for Forest Management & Personnel Training tih thupui hmangin workshop an buatsaih.

He workshop hawnnaah hian Pu Vanlalchuailova, DFO, Champhai chu Khuallian niin, JICA hmalakna avangin Forest Department chuan nasa takin hma a sawn thu leh ramngaw humhalh leh tiHchangtlun kawnga hmalatu a nih thu a sawi a. Environment humhalh hi mitin mawhphurhna a ni a, kan ram hi kan enkawl danin a zir loh avangin tunah hian ram baw hmunah kan chhuah tan mek a ni, tiin, kum 40 kaltaa tuihnar tha tak nei luite chu tunah hian an kangchat mek a, kan ramngaw neih thatte pawh phul hmunah kan chantir mek a ni, a ti a. DFO chuan Mizoram chu ram vannei tak, kum 20 chhung vel ramngaw hi khawih lohva kan dah chuan ngaw tha takah a chhuak thei a nih thu sawiin, rannung chi hrang hrang, khawvelin a la hriat ngai loh hmuh chhuah tur pawh kan nei nual niin a lang a ti a. Mahse ramngaw kan enkawl dan a dik loh avangin kan vanneihna hi a nihna tur angin kan hmang chhuak pha lo a, enviroment enkawlna kawngah hian sorkar hruaitute leh mipuite kan harh a hun tawh hle a ni, a ti.

Nimina Training kaihhruaitu Dr.F.Lalnunmawia chuan he training neih chhan tlangpui tarlangin, JICA chuan enviroment humhalh leh enkawl danah India ram atanga state 13 a rawn thlan chhuah zingah Mizoram chu tel in, Mizorama an hmalakna kalpui mek hi kum 2011 April thla atanga tan a, kumin June thla thleng neih a nih tur thu a sawi a. He workshop-in a tum ber chu Ramngaw enkawl kawnga thawktu, Forest Frontline Staff (Forester leh Forest Guard)-te thiamna tihpung a, an theihna tihhmasawn tura training dan phung siam danglam mek zirhoa, inrawn khawm a ni a. Ramngaw humhalh nana infrastruture neih sa te tihchangtlun dan te leh Joint Forest Management chu hmasawn zawka kalpui dan te workshop-ah hian zirho a ni.

Nimin workshop-ah Champhai Division hnuai Forest Range Officer hrang hrang te leh Champhai College lama thawktute leh Champhai chhunga NGO te an tel a. MZU atanga mithiam lo kal ten Sorkarin ramngaw humhalh leh enkawl kawnga hmalakna dan leh hrai a neih hrang hrang te zirhoa sawiho a ni bawk. He workshop-a sawihona hrang hrang (recommendation) te hi thuneitu te hnen lamah thehluh a ni ang. Hetiang Workshop hi Mizoramah a tum thumna a ni a, Aizawl leh Lunglei lo neih tawh niin, karleh hian Kolasib-ah neih chhunzawm leh tura ruahman a ni. (DIPR)

*WEST TUIPUI-AH 'FREE ANIMAL HEALTH CAMP' NEI
19 March, 2015 khan West Tuipui biala Model Village atana thlan Kalapani-ah, AH & Vety department, Tlabung bultumin a thlâwnin ran damlote hrisêlna endik a ni a, ran vulhtute hnenah a thlâwnin ran damdawi sem nghal a ni.

Kalapani Community Hall-a buatsaih ran chungchang inzirtirna hunah hian Tlabung Sub-Divisional Vety Officer Dr.R.Malsawma chuan, Kalapani chu West Tuipui bial chhunga khaw dangte tana entawn tlâk ni turin buatsaih tum a ni tih a sawi a, ran vulh chu ei leh bàra intodelh theihna hmanraw pawimawh tak a ni tih sawiin, ran vulhtute'n sorkar atanga NLUP hnuaia tanpuina an dawn te chu awmze nei taka chhawr tangkai tum turin a chah a ni.

Tlabunga Vety Officer Dr.K Lalhlimpuii leh Lungsen-a Vety Officer Dr. Lalramngheta-te pawhin ran hri danna damdawi leh a chaw pêk that pawimawhna chi hrang hrang sawiin ran vulhtute zirtirna an pe a ni.

Khawthlangtuipui mawng lam, Indo-Bangladesh ramri depa awm Kalapani hi West Tuipui biala Model Village atana puan hmasak ber a ni a; hemi denchhena hmalâk tanna atan nimin khan' Free Animal Health Camp Cum Awareness campaign' hi buatsaih a ni. (DIPR)
*E-BHARAT PROJECT & ISSUES CHUNGCHANGA MEETING NEIH A NI
Nimin tlai dar 3 khan Secretariat Building Annexe -1 ah Information & Communication Technology te kaihhruaina in State Project Committee for Electronics & Mobile Service Delivery Project chungchangah Department hrang hranga Officer kal khawm ten meeting an nei.

Pu C. Lalhmachhuana, ICT Secretary chuan tuna sorkar kalphung pangngai ah file leh lehkha pawimawh leh hmanhmawhten room leh dawhkan hrang hrang tlawh kuala hun a heh thin leh thingtlang leh hmun hla zawka miten thu hriat duh an neih avanga an zin kual thin te chhawk zangkhai anih dan tur leh hemi chungchang sawi hawnna leh hrilhfiahna a neih hnu in Pu Lalthlamuana, Chief Informatics Officer, Information & Communication Technology in E-Bharat Project & Issues hmangin mipuiten department hrang hranga an hriatduh te kawhhmuh an nih dan tur sawifiah in hei hian sum leh hun tam tak paih ral tur a hum theih dan leh E-Bharat chungchang a sawifiah bawk. Project Manager, PWC in Power Point Presentation hmangin he programme tum hi a hrilhfiah nghal zel bawk a ni.

He project hi World Bank tanpuina a kal tur niin Web Services leh Mobile Services te hmanga mahni inlum leh office atanga hnathawh theih dan tur awlsam leh rang zawk tur a nih bakah hemi atan hian department 33 te chu dawr kual tawh an ni in hmalakna pawh kalpui mek a ni. Aizawl mai bakah districts dang pawh he project hian a huam vek a, ICT ta bik ni lovin department tin ten neitu nihna an nei vek bawk. Mipuite tana tangkai tur leh sorkar hna chak zawka kalpuina tur anih avangin thahnemngaih a na hle a chuvang chuan ngai pawimawh theuh turin sorkar department hrang hrang te chu ngen an ni. (DIPR)
*LUNGLEI DISTRICT-AH BRU LAKKIR DAN TUR SAWIHO
Tun hnaia Supreme Court thupek chhuah bawhzuiin Mizoram sorkar chuan Tripura Transit Camp-a awm mek Bru refugee chhungkuate Mizorama laklet dan tur chungchangah chak takin hma a lak mek a. Nimin khan Mizoram sorkar-a Addl. Secretary, Home Pu Lalbiakzama leh OSD-cum-Under Secretary, Home Pu David H. Lalthangliana hovin Lunglei Addl. DC Pu Rothuama leh a kaihhnawih department hrang hrang hotute chu DC’s Office Chamber-ah thukhawmin Lunglei District-ah Bru chhungkua 233 laklet dan tur an sawiho.

Addl. Secretary, Home Pu Lalbiakzama chuan Supreme Court hialin Order a chhuah tak avangin uluk leh fimkhur taka Bru laklet dan tur hi tih a ngai dawn a, District lam hotute pawh a bik taka hemi thil buaipui tur officials inruat tur leh mamawh tur zawng zawng kim taka ngaihtuah hova inpuahchah turin a chah a ni. OSD-cum-Under Secretary, Home Pu David H. Lalthangliana chuan hmalak tawh chinte tarlangin Bru lakkir dan tur ruahmanna ‘Road Map-IV’ chu siam tawh niin, sum mamawh zat tur pawh sorkar laipuiah thehluh tawh a ni, a ti a. Sorkar laipui atanga sum mamawh hmuh a nih atanga lakkir hna hi thawk zawm nghal a ngaih dawn avangin tun atangin Bru kirna tur District 3 - Mamit, Kolasib leh Lunglei - te an inpuahchah tan a tul ta a ni, a ti. Ramchhungah hetianga ‘repatriation’ buaipui ngai hmun dang a awm loh avangin sorkar laipui bakah media leh human rights pawlte pawhin an ngaihven hle a, chuvangin Mizoram sorkar lam inpuahchahnaah sawisel emaw felhlelhna engmah awm lo se tih duhthusam a ni tiin district officer kalkhawmte a hrilh bawk. District 3-a Bru lakletna tur ruahmanna leh senso tur chu State Core Comittee hnenah thehluh tur a ni a, a tul ang zelin Committee chuan a ngaihtuah dawn a ni, a ti bawk.

Lunglei District huamchhunga Bru lo kir leh tura beisei chhungkaw 233 te chu heng khua 5 - Buknuam, Putlungasih, Dinthar, Zohmun leh Chawilung ‘S’- ah te an awmna tur ngaihtuahsak a ni dawn a. Bru laklet leh an chenna tur chungchangah hian District Commissioner hovin a kaihhnawih department hotute leh heng khua 5-a VC leh NGO te nen ruahmanna siam tum a ni. (DIPR)

*MIZO DAWR NI PUANG
Mizo Zirlai Pawl Headquarters Lunglei chuan vawiin 21.3.2015 hi Lunglei khawpui chhung ah 'Mizo Dawr Ni' ah puang. MZP Lunglei te hian Lunglei khawpui chhung a Mizo zawng zawng te chuan thil an lei dawnin Mizo sumdawng te chauh dawr turin an ngen a ni.

*Indian Dental Association (IDA) Mizoram State Branch leh National Oral Health Programme (NOHP) of National Health Mission tangkawp buatsaihin nimin khan Chanmari YMA Hall-ah World Oral Health Day hman a ni a, Pi Lal Riliani, President, Indian Society on Tobacco & Health, Mizoram Chapter chuan khuallian niin a hmanpui.

Pi Lal Riliani, President ISTH chuan Mizo ten ka chhung enkawl leh vawnfai kan ngaihthah lutuk chu pawi a tih thu te, zuk leh hmuam kan tih nasat avang te, ha leh ka chhung kan duat loh avanga natna hrang hrang kan insiam chawp thin dan te a tarlangin, khawvel puma Oral cancer vei za zela sawmriat hi India mi kan ni a, hengte hi thil pawi leh zahthlak tak a ni a ti.

World Oral Health Day hmanna puala inkhawm hi Dr. C.Lalrochama, President IDA in kaihruaiin Dr. C.Zirsangliana, Honorary Secretary IDA hnen atangin report ngaihthlak a ni bakah Dr. Zorammawia, President, IDA chuan ka chhung hriselna lam hawi zirtirna Powerpoint presentation hmangin a entir a. Vote of Thanks hi Dr.Vanlalhuma sailo, State Programme Officer, NOHP of National Health Mission, H&FW hnen atangin ngaihthlak a ni bawk.

Dr.C. Zirsangliana report in a tarlan danin Indian Dental Association Mizoram Branch chu 2008 atanga din tan a ni a, Bachelor of Dental Surgeon zir chhuak pawh mi 100 chuang an awm tawh a. Mizoram sawrkar hnuaiah mi 28 a nghetin an thawk tawh a, NHM hnuaiah hian mi 28 vel an thawk mek a. Heng thawktute hi Mizoram District hrang hrangah an awm bawk a ni. IDA hian Mumbai-ah Head Office neiin Ha leh ka chhung hriselna kawngah lungrual takin mipuite tan an thawk mek a ni.
Nimina World Oral Health Day Lawmna-ah hian a mamawh apiangte tan Dental Free Clinic buatsaih a ni a. Doctor-te hian ha leh ka chhunga insawiselna nei mi 100 chuang a thlawnin an en a ni. (DIPR)
*REL CHESUAL AH MI 38 BORAL
Nimin zing a Uttar Pradesh a Raebareli khaw bul a rel chesual vangin mi 38 in nunna an chan. Hliam tuar mi 150 an awm bawk. He rel chesual hi Dehradun-Varanasi Janta Express a ni a, a chetsualna hmun hi Bachhrawan railway station bul a ni. A chetsual chhan ah hian rel khalhtu in signal a hmuhsual vang ni a sawi a ni. Sorkar in rel chesual a nunna chanta chhungte hnenah ralna Rs.Nuaih hnih a pe dawn a, hliam tuar na zual te tanpuinan Rs.Sing nga leh hliam tuar dang te hnenah tanpuina Rs.Sing hnih theuh a pe dawn a ni. Uttar Pradesh state sorkar pawh in nunna chanta chhungte hnenah ralna sum Rs.Nuai hnih theuh leh hliam tuar te hnenah tanpuina Rs.Sing nga theuh pek an tum thu an sawi bawk.

*AH & VETY DEPARTMENT THUCHHUAH
Animal Husbandry & Veterinary Department in vawk chi tha leh thang duang zawk Zofaten kan neih theihna tur atana a hmalakna chungchangah thil hriatsual theih awm ni a a hriat avangin hetiang hian thuchhuah a siam :
Tuna vawkte 1 man Rs. 98,000/- anga ziahlan in a kentel chu hetiang hi a ni.
(a) England atanga thlawhna chuan man
(b) India ram a lo thlen a, thla 1 chhung an hriselna enfiah hun chhunga quarantine shed a awm man
(c) Thla khat chhunga chaw tha a chawm man
(d) Labor charge
(e) Customs & Excise duty
(f) Delhi/ Mumbai atanga Aizawl phurh man.
Kum 1998 khan Australia atangin vawkte 120 lak luh a lo ni tawh a. Khatih hunlaia vawkte 1 man kha Rs. 65,000/- zel a ni. Khatih hunlaia US dollar exchange rate leh tun ami dinhmun nena khaikhin chuan tuna leina hi a tlawm zawk a ni. (DIPR)

No comments:

Post a Comment