Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
5.8.2014
*SERTHUR (LEMON/LIME)
Serthur pum lian vak
lo a saptawng a 'lemon' emaw 'lime' an tih, vairam ah te kawngsira a tui
in theih a nawrlirh dawr a an lo zawrh fo thin hi mithiam ten an sawi
dan in taksa cell nunna atan a thawktu antioxidant leh cancer
hrik do theih na anti-cancer property te lemon ah hian a awm a ni.
Lemon ah hian Vitamin C a tam hle a chu chu taksa in natna a lo do theih
nan puitu tha tak a ni. Ruhna (Rehumatoid arthirtis) tan pawh a tha.
Tin taksa in a mamawh chawtha nutrients, including carbohydrates, sugar,
soluble and insoluble fiber, sodium, vitamins, minerals, fatty acids,
amino acids te a awmkim vek bawk a ni. Zing kar a lemon tui inziah hi
mihrisel te chuan tha an ti hle thin.
*SCHOOL EDUCATION MINISTER HOVIN MEETING NEI
Vawiin chawhnu khan Directorate of School Education Conference Hall-ah
School Education Minister Pu H. Rohluna hovin Education Department
hotuten meeting pawimawh tak an nei.
Meeting-ah hian
Parliamentary Secretary Pu Joseph Lalhimpuia, School Education Secretary
Pu R. Lalvena IAS leh officer dangte an tel a. Education Department
chhunga thawktu hrang hrang School
Education Secretariat, Directorate of School Education, SCERT, S.S.A leh
R.M.S.A aiawh ten kumin chhunga an hmalakna leh an thawh tawh chin te
chipchiar taka report pe in uluk takin an thlir ho a ni.
Department hmalakna zing a ngaih pawimawh hlawh tak pakhat chu
‘Literacy’ chungchang a hmalakna Literacy Drive neih a ni a. Mizoram hi
ziak leh chhiar thiam lamah kan sang in hma kan sawn hle nia a lan laiin
state dangte’n theihtawp chhuaha an beih ve bawk avangin tun dinhmunah
India ram pum a Mizoram dinhmun chu tlahniam duai thei dinhmunah a ding
a. Hei vang hian ziak leh chhiar thiam zirtirna kawng a hmalak mekna te
thlir in, nasa leh zual a tan lak thar a tul hle a ni, an ti a. A bik
tak in Mamit, Lunglei leh Lawngtlai district khawthlang lamah te ziak
leh chhiar thiam zirna beihpui ‘Literacy Drive’ neih tha tiin hmalak ran
a ngaih thu meeting ah hian tarlan a ni. (DIPR)
*RAMTHIANGHLIM AH INKAHHAI KALPUI MEK
Tukin
atanga chhiar a ni 3 chhung awh tur inkahhai chu Israel leh Palestine
hel pawl Hamas ten an kalpui mek a, tun thleng hian inkahhai
bawhchhiatna la awm rih lo. Ni 29 chhung teh meuh Israel leh Hamas te hi
an inralsai tawh avang hian mi 1,867 in nunna an chan tawh a ni. July
ni 17 atanga inkulh tawh Israel sipai te pawh vawiin khan Gaza atangin
an inthiar chhuak a ni.
*PU SAWITHANGA RUANG HMUH A NI
31.7.2014 a bo Sawithanga, Chaltlang North ruang chu vawiin khan
Tuirial a bawlhhlawh paihna ah hmuh a ni. A ruang hi bawlhhlawh paituten
an hmu a, an office MRB Zarkawt Branch lama a thawhpui ten amah a ni
ngei em tih an zuk chian hnuah amah Pu Sawithanga ruang ngei hi a ni tih
finfiah a ni tawh e.
Source: BigDaddy Hmahmatea IV via Special Report
*MEGHALAYA BANDH DAWN
Meghalaya State
Co-ordination Committee of Coal Owners, Miners and Dealers Forum
(SCCCOMDF) chuan naktuk August ni 6, 2014 (Nilaini) zingkar atanga khaw
thim thleng Meghalaya pum huap Bandh a puang. He bandh hi National
Green Tribunal thupek laka Meghalaya Sorkarin hma a lak loh avanga
lungawilohna lantirna a ni. National Green Tribunal hian sorkar phalna
tellova lungalhthei laih (rat hole mining) titawp tura thupek chhuahin,
lungalhthei laihchhuah tawhsa phur chhuah (transportation) erawh a phal a
ni.
Bandh chhung hian Mizoram Deputy Resident Commissioner,
Shillong chuan khualzinte Meghalaya lam pan lo turin leh, kal an awm
pawhin fimkhur turin a hriattir an ni. (DIPR)
*SUPREME COURT IN DELHI ASSEMBLY CHUNGCHANG AH THUTHAR NEI
Vawiin khan Supreme Court chuan Delhi Lieutenant Governor hnenah
hriattirna chhuah in chawlhkar 4 chhung a Delhi assembly chu dissolve
emaw member nei tam ber sorkar siam tir turin a
ti. Kan hriat tawh thin angin Delhi assembly hi nikum lamah khan AAP
hotupa Arvin Kejriwal a CM zuai a mahhse Lokpal bill an passed tak loh
avangin AAP sorkar siam kha a tawp ta anih kha. Khami hnu khan eng
party mahin sorkar na an siam leh ta lo a a ni.
*Interbank Foreign Exchange market rate a chhut in vawiin hian India pawisa Rs.60.91 leh US $1 a intluk mek.
*ISRAEL LEH HAMAS TEN INKAHHAI REMTI
Aigupta (Egypt) sorkar palai te rawtna angin Israel leh Palestine hel
Hamas te chuan darkar 72 chhung (ni 3 chhung) Gaza a inkahhai neih tha
an ti. Tukin zing dar 8 atangin inkahhai hi neihtan a ni ang. He
inkahhai an puan hi hi kar hmasa lama an bawhchhiat nghal ang kha chuan
an bawhchhe tawn tawn lo turah ngai ila.
*EBOLA NATNA VEI US MISSIONARY 2 TE LEH AN NATNA CHUNGCHANG
Kan hriat theuh angin Africa rama a natna hlauhawm tak leng mek 'ebola'
natna vei te enkawl tur a inpe US missionary 2 - Dr.Kent Brantly leh
Nancy Writebol te chuan chu natna hlauhawm
tak chu an kai ve a nih kha. Heng missionary te hi Samaritan's Purse
pawl te rawngbawlna hnuaiah Liberia ah damlo te an enkawl thin a ni.
Pathianni khan Dr.Kent Brantly hi a bik taka siam damloh phurhna chi
thlawhtheihna hmangin Liberia atang hian US ah haw pui a ni a, tunah
hian Atlanta a Emory University Hospital ah US doctor thiam ten an
enkawl mek a ni. Athawhpui damlo ve tho Nancy Writebol pawh vawiin lamah
US ah haw pui tur a ruahmanna siam a ni. A nih pawh hi Emory University
Hospital ah hian dah nghal a ni ang. He damdawiin hi kum 2003 a SARS
natna veite an lo enkawl thinna hmun kha a ni.
EBOLA DAMDAWI SIAM TUM IN US IN HMA LA?
Sawiseltu tam ten an selna pakhat chu US damdawi siamchhuaktu company
lian ten African ho hi an retheih hlawm em avangin ebola natna enkawlna
tur damdawi siam chhuah chu sum siamnan a itawm vak dawn loh avangin hma
an la tha duh lo tih hi a ni. US damdawi siamchhuaktu (Pharma company)
lian tak pakhat Mapp Biopharmaceutica chuan tunlai hian ebola enkawlna
tur damdawi thar siam chhuah tumin hma an la mek ni a sawi a ni. Heng US
mi 2 damlo te enkawl tur hian Liberia an a ruk in thlawk lut a, tichuan
he damdawi an enchhin mek hi missionary 2 te taksa ah hian an hmang
chhin ta a. An that pui viau niin news report thenkhat chuan an tarlang.
News report thenkhat sawi danin Dr.Kent Brantly hian he
damdawi enchhin mek a ei hnu atang hian damlo thi mai tawh tur a ingai
mu reng tawh chu amahin a inbual thei ta mai niin an tarlang. He damdawi
hi ZMapp ti a sawi niin National Institutes of Health ten Samaritan's
Purse te hnenah an pe niin an sawi. ZMapp damdawi hi a hmalam in mihring
ah enchhin a la ni ngai lo a, ebola vei mek zawngte ah enchhin a nih
chuan a thawk tha viau a ni. He damdawi hi mihring in an thatpui tak tak
a nih chuan ebola natna leng mek lakah mihring nunna tam tak chhan
theih beisei a ni.
EBOLA CHU ENGE?
Ebola natna hi ebola
virus nei ramsa atanga mihringin an vei thin a ni a. A tir chawlhkar 2/3
chhung khawsik, irh thur, tihrawl na, luna in a thawk a, a hnuah chauh
ngawih ngawih na, luak chhuak leh kawthalo an nei leh a, kal leh thin a
khawih chhe thin a ni. An taksa peng hnar, serh, chawkawng, hahni atang
te in thisen a chhuak nasa thin hle bawk. Thia a luak te, khuh paha
thisen chhuak te, ek thi te pawh in an awm thin bawk. A chung a kan sawi
tawh ang hian a tihdamna tur damdawi la hmuhchhuah a ni lo.
I
lo la hriat loh takin Eboola natna hi Africa khawmualpui khawthlang ram a
Guinea, Liberia leh Sierra Leone ah te a leng nasa hle a, he natna
avang hian mi 700 in nunna an chan tawh a ni. Kum 1976 atanga he natna
hmuhchhuah a nih atang chhutin kumtin mi sangkhat velin he nata hi an
vei thin ni a ngaih a ni. Thla hmasa atang khan Africa khawmualpui ah
hian he natna vei mi 1320 hmuchhuah anni.
*HIMACHAL MLA TEN VIP LIGHT HMAN DUH LEH
Nimin khan Himachal Pradesh MLA te chuan party hrang annihna dah tha in a
huho in an motor chunga VIP light dah phalsak annih leh theih nan Chief
Minister an hmu. Supreme Court thuchhuak zulzuiin Himachal
Pradesh ah hian MLA ten VIP light an vuah thin chu tihtawp a ni a,
mahse MLA te hian an bial fanna velah mipui ten an thlan tlin te an
hriat hran theih nan VIP light vuah leh hi tul in an hria a ni. MLA te
hian an tan chhan dang leh ah chuan mipui thlan tlin an nih hnu a
rinawmna thutiam la te nihna vawnhim nan VIP light vuah hi a tul niin an
hria a ni. CM hian an ngenna hi ngun taka lo ngaihtuah sak a tiam a ni.
*DEPUTY NATIONAL SECURITY ADVISER RUAT THAR
Sorkar laipui chuan Deputy National Security Adviser thar atan IFS
pension Arvind Gupta a ruat thar. Amah hi IFS atanga chawlh hnu in
General of Institute of Defence Studies and Analyses (IDSA) ah tun
thleng hian Director hna a thawk leh a ni. IFS 1979 batch Arvind Gupta
hi IFS a nih lai khan Moscow, London leh Ankara ah te India tan palai
hna a lo thawh tawh thin bawk a ni.
4.8.2014
*HOME DEPARTMENT IN SIPAI HUAISEN LAWMMAN DAWNGTU CHAWIMAWI
Vawiin chawhnu khan Home Minister Pu R.Lalzirliana chuan ama Office ah
Pu Lallawmzuala,Tuahzawl khua, India Sipai a tanglai, Jammu &
Kashmir a Jash-e-Mohamed leh Hijamudin hel pawl hlawhtling taka beihna
avanga huaisen lawmman, SC(Shaurya Chakra) dawngtu chu kawm in lawmpuina
tangkafai Rs.5 lakh leh chawimawina thuziak Mizoram aiawhin a hlan
a. Lawmpuina pual inkhawm tawi buatsaih ah hian UD&PA Minister Pu
Zodintluanga, Social Welfare Minister Pu. P.C. Lalthanliana leh
Parliamentary Secretary Lt.Col.(Rtd) Z.S.Zuala te an tel a. Pu.
Lallawmzuala hi Col.(Rtd.) Lalchungnunga Sailo, Lt.Col.(Rtd) John Zama
leh Ex-servicemen hruaitute bakah ama chhungte leh Sainik hotuten an
tawiawm a ni.
Pu Lallawmzuala SC, No.15223301M hi
GNR(Gunner)/DMT(Driver Mechanical Transport) rank ni mekin 99 Field
Regiment, Artillery, 18 Rashtriya Rifles(J&K) ah a awm mek a. July
23, 2013 khan Lasker-e-Toiba, Jash-e-Mohamed leh Hijamudin hel pawl
Commander, hmun pakhatah a biru tih report an dawn bawhzuiin 'Operation
Garbar' neih a ni a. He Operation a kalchhuak sipai 12 zingah Pu
Lallawmzuala pawh hi a tel a. A thiante beidawn hnuah amah chauhvin hel
tawmna nia hriat hi a luhchilh in hel Commander hi a chang chhuak a. Hun
engemaw ti chhung an inkah hnuah amah pawhin a ke ah hliam tuar ve hnu
in Hel pawl hruaitupa hi a kaphlum ta a ni. A huaisenna leh remhriatnate
avang hian India President Pu Pranab Mukherjee hnen atangin huaisen
chawimawina sang tak, Peacetime Gallantry Award, Shaurya Chakra, a dawng
ta a ni. Shaurya Chakra hi sawrkarin indo a puan hun chhunga sipai
huaisen chawimawina sang Vir Chakra tluk a ni. He lawmman a dawn avang
hian Pu Lallawmzuala SC hian pension hnu thleng pawhin a thlatin hlawh
lak turah a Rs.2,000/- a lak belh ziah dawn a ni. Lallawmzuala SC chuan
an inbeih dan chanchin a sawina ah hel hotupa hre chiang tur hian thla
tam tak hel pawl te chet tlatna hmunah te khawtual mi angin beram vengtu
ah te a tan tawh thu leh an inkah hun lai ai mahin chung hunte chu a
hlauhawm thin zawk thu te a sawi a. Hel Commander a kahhlum tak hi India
sawrkar in Most Wanted Terrorist a tih zinga mi, terrorist-ten November
26,2008 a Mumbai an beihna a ruahmanna lo siamtu zinga mi niin a lu man
ah pawh Rs.125 lakhs lai dah a ni. Lallawmzual SC chuan Kashmir a hel
te hi khawtual miin an thlawp that thin em avanga beih a harsat thu a
sawi a. A kahhlumna hi Garbar khua a Chhungkaw pakhat in bula Ar In
kopang rinchhan a sak chhunga puk siam leh chhawn ah a ni a. Hel
Commander leh a thianpa te hi he ar in neitute inchhung leh chhekin ah
te Lallawmzuala SC hian a zawng hmasa phawt a, a beidawn hnuah ar in ah
hian lut leh in silai a rawn puak nghal a. Tanhmun siam rem inhel hotupa
hi vawi engmawzat silaimu a len hnuah a kap hlum ta a ni.
Lawmpuina thilpek hlantu Home Minister chuan ram leh hnam chhan nana
nunna thapa misual luhchhuah ngam sipai huaisen, Mizo tlangval an awm
leh ta hi Mizo mipuiten an thinlung takin an chhuang tak meuh a ni a ti
a. Pu Lallawmzuala SC chu a inpekna leh huaisenna ah Mizote hming a that
thu leh tlangval entawn tlak a nih thu HomeMinister chuan a hrilh a ni.
Thusawitu dang Lt.Col.(Rtd) Z.S. Zuala, Parliamentary Secretary pawn
Mizo tlangval in India sipai huaisen lawmman a hmu chu a ropui takzet
thu a sawi a.Lallawmzuala SC chu a hmalam hun ah pawh inngaitlawmna nen
fimkhur taka a hnathawh a chhunzawm zel a ngai a ni a ti a. Chawimawina
chu chapona leh inthlahdahna ten a zui chhunzawm thin avangin fimkhur a
ngaia, nunphung pawh ulawk sawt a ngai a ni a ti. (DIPR)
*MIZORAM AH CALL CENTRE HAWNG
Vawiin khan Mizoram
Youth Commission Chairman, Pu T. Sangkunga chuan Tlangnuama Zoram Entu
Pawl Building-ah Call Centre a hawng. He Call Centre hi Mizorama NIOS
e-Business Solutions Pvt. Ltd. branch hmasa ber tur a ni.
Pu
T. Sangkunga chuan he call centre hian Mizoram thalai te tan eizawnna
tha tak a siam ngei a beisei thu a sawi a. MYC leh LE&IT tangkawpin
Mizo thalaite tan hna hmuh ngei ngeina tur India khawpui hrang hranga
training tura an tirh thu sawilangin, Sorkar chuan thalai ten hna
ngialnghet an neih theih nan hma alak reng thu leh, mi taima leh tumruh
tan chuan hna a awm zel a ni, a ti.
He hun a thu sawi ve Pu
Rotluanga, LE&IT Director chuan he company hnuaia thawk tur thalaite
mi 17 lak tawhte chu taima taka thawk turin a chah a, himna kawngah
pawh mumal taka thawktute tan ruahmanna siam a nih thu a sawi bawk a ni.
NIOS e-Business Solutions Pvt. Ltd. hi 2010-a Kolkata a bul tan a ni a,
Nalanda Institute of Advanced Studies (NIAS) nena inthlunzawm a ni.
(DIPR)
*LUNGLEI THALAI TEN ENG THA NEIH NAN KAWNGZAWH
Vawiin khan Lunglei thalai rual te chuan Lunglei khawpui a kawlphetha
(power supply) an hmu chhe lutuk leh sawrkar in a ngaihsak theih nan
kawngzawh an huaihawt. Thalai rual thahnem tak kawngzawh te zingah hian
MSU, MZP, PRISM leh Chhimbial chhantu aiawh ten thusawina an nei a ni.
*SIM CARD NEITU HRIATCHIAN LOH VAIBELCHHE CHUANG AWM
Kar kal ta Zirtawpni khan Parliament ah CAG report pharh a ni a, chutah
chuan India ram ah hian mobile phone SIM card neitu finfiahna awm tha
lo mi vaibelchhe 4.59 a awm ni a tarlan a ni. Hemi avang hian sorkar
chuan telecom operator lian 7 te lakah Rs. Vaibelchhe 4,200 a chawi tir a
ni. SIM card te hi terrorist ten bomb tihpuah nan an hman thin avangin
booking tih dawnin sorkar dan dik takah chuan identity proof dik tak
entir tur neilo te chuan an book thei lo tur a ni. CAG report hian
telecom department in hetiang lam a khuahkhirhna leh kaihhruaina a
kalpui that loh zia a tarlang a ni.