Cross column

Sunday, 23 November 2014

21st November 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM

*MIZO TLANGVAL IN IIT BOMBAY ATANGIN Ph.D ZO
Tv Zodinmawia S/o Zothankhuma (L) (C/o Chaldaia) Bawngkawn, Aizawl chuan Indian Institute of Technology (IIT) Bombay atangin Physics-ah Ph.D a zo. A zirbingna hi Topological Quantum Field Theory lam a ni a. A thesis chu ‘Knot polynomials from SU (N) Cherns – Simons theory, superpolynomials and super – A – polynomials’ tih a ni. Tv Mawimawia hian journal tha tak takah paper publication 6 lai a nei hman a. Tin, ani hi Mizo zinga Theoretical High Energy Physics lama Ph.D nei hmasa ber a ni bawk. Tunah hian Indian Institute of Mathematical Science, Chennai lamah Post-doctoral a ti leh mek a ni. Mizo te’n degree thiamna sang tak kan nei belh leh hi a lawmawm em em a ni.
Mizo Scholar Zodinmawia awarded Ph.D (Physics) in IIT Bombay

*LIRNGHING THAWH DAN TEHNA
2.5 emaw a aia hniam - A nghing tih a hriat mang loh, khawl hmang a hriat chi a ni
2.5 to 5.4 - A nghing tih a hriat a, mahse thil tlem te a tichhe thin.
5.5 to 6.0 - In (building) leh thil dang nasa vak lo in a tichhe thei
6.1 to 6.9 - Mihring tamna hmunah chuan thil tam tak a ti chhe thei.
7.0 to 7.9 - Lirnghing lian tham tak a ni a, thil a chhe nasa thei hle.
8.0 emaw aia sang - Lirnghing rapthlak tak a ni. A nghinna hmun laili (epicenter) ah mipui ten nasa takin an tuar thei a ni.
 
*SAIKUTI HALL ATANGIN EVM SAWNCHHUAH A NI TA
Kumin MP Election atana hman EVM Saikuti Hall Strong Room-a dah chu vawiin chawhma dar 10:30 khan Saikuti Hall veka pindan dangah sawn a ni a. Hei hi mipui vantlang ten Hall an hman dawnin harsatna leh remchan lohna engemaw chen a awm thin avanga tih a ni.

EVM sawnchhuah hna hi Election Officer, Lunglei District Pu Mark Lalthanliana vilna hnuaiah Election Office staff ten an thawk a, SDPO Lunglei Pu B.Laldingngheta hovin police security an awm bawk a ni. EVM sawnchhuah lai hian political party hrang hrang aiawhte a hmunah an kim vek bawk an ni.

ECI-in a duhdan angin EVM sawnchhuah lai hi video-a lak a ni a, he cassette/disc hi Election Officer, Lunglei-in a kawl nghal a ni. (DIPR)
 
*INDIA PAWISA LEM MAN HNEM
Kumin January thla atanga September thla thleng khan India rampawn Nepal, Bangladesh, Sri Lanka, Thailand leh UAE atang te in India pawisalem Rs.Vaibelchhe 12.85 man a ni tawh a ni. Heng pawisalem an man tam zawk hi Pakistan mi leh sa te ta a ni.
 
*MIPA TEN HMEICHHE HIGH HEELS BUN AN NGAISANG
France ram a Universite de Bretagne-Sud a researcher Nicolas Gueguen an a zirbingna a hmuhchhuah chu mipa te hian hmeichhe high heels (pheikhawk keartui sang) bun te hi an tanpui duh bik a ni a ti. A research tihna a field experiment hrang hrang a neihna ah, hmeichhia ten mipa te hnen a tanpui tur a ngenna an siam in hmeichhe pheikhawk hniam bun te aiin hmeichhe pheikhawk sang bun te chuan ngaihsak an hlawh zawk zel a ni a ti. TV leh internet lamah hmeichhe model ten high heels an bum fo avang hian mipa ten hmeichhe high heel bun chu 'sexy' riau in an ngai a ni a ti.
 
 *FIMKHUR NAN
Lir a nghin nasat viau chuan dawhkan emaw khum hnuai ah a tawm tur a ni a, inchung a chim hlauhawm khawp a nghin nasat chuan In in a delh phak loh pawn hmun himah a rang thei ang bera tlan chhuah tur a ni.

*LIRNGHING KHA Nizan 20.11.2014 dar 11:45 p.m lirnghing kha Lamtluang in kan enchianna www.emsc-csem.org ah chuan a huaia thlalak ang hian a kimchangin an ziak. A chak lam 5.6 magnitude niin Myanmar leh India ramri hnaih km 60 huam chhung ah a nghing niin an tarlang. Mizoram ah chuan Aizawl 85 km huam chhung leh Khawhai atang a 47km huam chhung ah a na bik niin a lang.
Earthquake in Mizoram 20.11.2014 11:45 P.M (IST)

20th November 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM

*MANIPUR ZIRLAI DELHI AH THAH A NI
Nizan dar 9:30 vel khan South Delhi a Gurudwara Road, Kotla Mubarakpur a inluah a khawsa Manipur mi zirlai Zingran Kengoo chu a hrawk ah thuk taka zaihlum a ni. Amah hi Tata Institute of Social Sciences (TISS) a Ph.D zirlai a ni. A ruang thisen kai hnuang chu a inluahna neitu fapa in a hmu a, police an ko ta a ni. A ruang hi post mortem turin thawn a ni a, pawi khawihtu hi police ten an chhui mek a ni.
 
*INDIA AH INTERNET HMANGTU PUNG NASA
Internet and Mobile Association of India (IAMAI) leh IMRB International te report 'Internet in India 2014' a landan in kumin December thla ah chuan India ah internet hmangtu mi maktaduai 302 an tling dawn a, chu chu US a internet hmangtu aiin an tam tawh zawk dawn a ni. Kumin October thla thleng khan India ah internet hmang awm zat chu mi maktaduai 278 an tling a ni.

Khawvel a internet hmangtu awm tam berna chu China niin US in an dawt a, a pathumna chu India a ni a, a chunga sawilan tawh ang hian kumin December ah chuan India hian US khumin pahnihna a ni dawn ta a ni.
 
*KUM 10 LUNG IN TANG TURIN PASTOR HREM A NI
Chennai khawpui a West Tambaram a pastor David Inbaraj (35) chu, Chennai court in nula kum 17 mi tlanbo pui leh pawngsual a puhin, kum 10 chhung lung in tang tur leh Rs.Singkhat chawi turin a hrem.

Lamtluang thulakna in a tarlan danin Pastor David Inbaraj hian a thawhna kohhran a inkhawm taima tak tleirawl pakhat chu an inah te a tlawh thin in, tawngtai puina te a neih pui thin a, a hnuah an ingaizawng ta a ni. Kum 2013 March ni 16 khan he pastor hian a bialnu chu Nagaland ah a tlanbo pui ta a, chuta tangin Meghalaya ah tlan dun leh a, kum 2013 December ni 12 khan an pahnih chuan Karnataka ah police ten an man ta a ni. An man chhan hi Pastor hi nuipui nei tawh a nih bakah fa pawh a nei tawh a, a nupui chuan Madras High Court ah a pasal tlanbo hi zawng chhuak turin thubuai a thehlut a ni. Pastor bialnu pa pawh hian a fanu chu hruaibo leh pawngsual a ni tiin Tambaram police station ah thubuai a thehlut bawk a ni.
 
*MIHRING EITUR ZUAR ZAWNG ZAWNGTE TAN SAWRKAR AH LICENSE LEH REGISTRATION DIL NGAI
Vawiin chawhnu ah khan Aijal Club ah mihring tana eitur chi hrang hrang zuara sumdawng mek te leh sumdawn tum te neih ngei ngei tur license leh registration chu Online/Internet kaltlanga dil leh pek a nih theih nan Health Minister Pu Lal Thanzara chuan a hawng a. License leh registration hi dilna website hi http://foodlicensing.fssai.gov.in/ ah lut in emaw www.ffsai.gov.in chhunga FLRS link ah te a tih theih a. He phalna tel lova sumdawngte chu hrem theih an ni. Sawrkar laipui in eitur (food) item a tih hian bottled water, hmawmsawm chi tinrengte, bawnghnute, thlai, thei leh ei tur chi hrang hrang te a huam mai ni lovin chaw a rintheih chi hrang hrang thingpui dawr, restaurant leh hotel-a chhawp chhuah te pawh a huam tel vek a ni. Online Food Licensing hi state tam zawk ah kalpui vek tawh niin Mizoram chu online licensing hmangtu state 24-na a ni.

Online licensing bultanna programme hawngtu Health Minister Pu Lal Thanzara chuan Mizo mipuite an lo hrisel zawk nan eitur zuara sumdawngte chu License leh Registration nei vek turin a chah a. Eitur zawrhte a lo thiang hlim nan ngun taka eitur zawrhna hmun hrang hrang, dawr, thingpui dawr, hotel leh restautant te endik turin Food & Drug Administration wing, Health Department a thawkte a hriattir a ni.

Online Food Licensing & Registration hawnna programme hi Pu Lalsawma, Deputy Commissioner of Food Safety leh Pu Sridhar D, Deputy Manager, National Institute of Smart Government, Hyderababd ten an kaihruai a. He hunah hian Health Minister chuan licensing website hmet hawngin Aizawl khawpuia sumdawng pahnih Hotel Sangchia, Zarkawt leh Kan Choka, Chhinga Veng te hnenah Online hmanga License siam tak chu chhu chhuak in a hlan nghal a. License hi sumdawng pangngai, kum 1 chhunga Rs 2 lahks aia tam thawk chhuak te tana ruahman a ni a. Kum khat chhung atan Rs 2,000/- pe in license a nung a, kum 5 atan thleng pawh a pek theih nghal a ni. Registration hi kum 1 chhunga Rs.2 Lakhs thawk chhuak pha lo te tana ruahman a ni thung a, kum 1 chhunga registration fee atan Rs 100/- pek a ngai a ni. (DIPR)

19th November 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM

*HONDURAS MISS LEH A LAIZAWNNU THI A CHHAR ANNI
Central America a ram te tak te Honduras miss atana thlan Maria Jose Alvarado (19) leh a laizawnnu Sofia Trinidad (23) chu Cablotales thingtlang khua ah an ruang hmuh a ni. An unau hian karhmasa November ni 13 khan Santa Barbara region ah party atanga an chhuak lai hmuh anni a, hemi hnu hian an awmna chin hriat loh in an bo ta a ni. He thilthleng avang hian thu zawhfiah turin Maria Jose bialpa leh midang 3 te thu zawhfiah turin man anni. Maria Jose hi London a Miss World thlanna neih turah an ram Honduras aiawh tur a ni nghe nghe.
 
*A RUALIN FA PATHUM HRING
Vawiin chawhnu dar 1:30 vel khan Rosiamkimi w/o Saithangpuia,Hualngohmun chuan Falkawn Refferal Hospitalah a fa pahnihna ni turin fa 'Phir'(Triplets) hmeichhe pathum a nei. Naute te hi zai chhuah an ni a, Naute te hi an pian atha in, an rih zawng hi 2.250 kg, 2.00 kg, 2.750 kg te an ni a. Fa hmasa mipa an lo nei tawh a ni.

Source: Lalhmachhuana Tochhawnga via Dingdi group
Phir pathum (triplet) born in Mizoram, Falkawn Hospital
 
*INDIA PM IN FIJI TLAWH
Nizan khan India Prime Minister Narendra Modi chuan ni 2 cham turin Fiji ram a thlawk lut. Kum 33 hnu a India PM in Fiji an tlawh leh hmasakberna a ni a, kum 1981 khan India PM Indira Gandhi in a lo tlawh tawh bawk a ni.

PM Narendra Modi hian Fiji ram a cham chhung hian sorkar mi pawimawh te nen India leh Fiji inkar a inlaichinna tha zawk a awm theih nan a titi pui dawn a ni. Fiji ram a cheng mipui 37% te hi an pi leh pu te India mi anni a, chung an thlahtu te chu kum zabi 19-na lai vel khan labour hna thawk turin India atangin Fiji ah hian an pem a ni.

Prime Minister Narendra Modi hi tunkar ningani ah India ah a lo let leh ang.
 
*HELICOPTER TLA
Thailand sipai helicopter (Bell 212) tla ah sipai 9 an thi. Helicopter hi sipai camp, Phayao province atanga tlawkchhuak niin an ram hmar lama thingtlang khua a thelret chinna hmunah a tla a, thlawhna a chuang sipai te ruang hi a kang chhe hneh hle ni a sawi a ni.
 
*INDIA AH EBOLA VEI HMUHCHHUAH A NI
November ni 10 khan Delhi International airport ah India mipa kum 29 a upa chu Liberia ram atanga a rawn haw a taksa endik a nih hnuah ebola natna a vei tih hmuhchhuah a ni. Amah hi Liberia rama a awm lai a ebola natna avei avanga enkawl dam anih hnu a rawn haw a ni a, mahse, Delhi airport ah doctor an lo enfiah leh hnuah a zun/chi ah ebola natna hrik an hmuchhuak a ni. Hemi avang hian Health ministry chuan mipui te lo chiai lo turin an ngen a, amah hi hmun hranah enkawlna pek nghal niin enkawl dam thuai an beisei a ni.

18th November 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM

*HEROIN MAN
Mizoram Excise & Narcotics Department (END), Anti-Narcotics Squad te chuan vawiin khan Heroin an man.

Mizoram Excise & Narcotics Department, Anti-Narcotics Squad te chuan vawiin chawhma dar 11:15 khan Heroin 28.5 grams leh neitu Phun-uk-liana (52) s/o Lenghnuna (L), Tuikhingzang, Myanmar nia inchhal chu Thuampui veng (Zuangtui peng) -ah an man.

Heroin neitu, Phun-uk-liana hi The Narcotics Drugs & Psychotropic Substances Act, 1985 (NDPS Act) hnuaiah thubuai siamsak a ni. (DIPR)
 
*CRPF AH HNA RUAK
Central Reserve Police Force hnuaia hna hrang hrang – Driver, Fitter, Bugler, Water Carrier, Safai Karmachari leh Washer Men hna te a ruak a. Mizoram tan bik chuan Driver post 3; Fitter post 3; Bugler post 2 leh Water Carrier, Safai Karmachari leh Washer Men te post pakhat theuh a ruak a. He hna diltu hi kum 18 leh kum 23 inkar mi, zirna lamah Pawl 10 pass a ngaih bakah Driver leh Fitter tan chuan Driving Licence leh ITI thiamna nei a ngai. Dilna hi December ni 5 aia tlai lova – The DIGP, Group Centre, CRPF, Adarini Tea Estate, Agartala, West Tripura, Tripura PIN 799012 hnenah thehluh tur a ni.

Hrechiang duh chuan website – www.crpf.gov.in leh www.crpf.nic.in ah te a en thei a. Hemi bakah hian The Commandant, 1st Battalion CRPF, Zemabawka hemi chungchang hi a zawhfiah thei bawk. (DIPR)
 
*MCI IN DOCTOR 244 THAMNA LAK A INSAWIFIAH TURIN A KO
Medical Council of India (MCI) chuan India ram hmun hrang hrang a doctor thawklai mi 244 te hnenah Allahabad a damdawi siamchhuaktu company pakhat hnen atangin thamna an dawng em tih insawifiah turin hriattirna a pe. Nimin khan MCI ethics committe hma a doctor 109 an inlan a, abak mi 135 te chu December thla ah inlan tura koh ve anni dawn a ni.

Heng doctor insawifiah tura tih te hi damdawi siamchhuaktu company pakhat chuan an damlo te hnenah an damdawi siamchhuah te chawh tur an duh avangin, pawisa nuaih tam tak te pe in, car te leh In (flats) te an leisak bakah chhungkua a foreign a zinna senso te an tumsak ni a sawi a ni.

MCI in thu an dawn danin he damdawi siamchhuaktu company hian kum nga chhung lekin abul tanna bial atangin Rs.Vaibelchhe 400 an la lut hman a, chu chu damdawi siamtu company lian leh larsa ten a man tur tuk aia an tihsan avang leh doctor ten an chawh nasat vang nia rinhlelh kai anni.
 
*MISUAL KHAIHLUMNA SIAM DAWN
Malaysia rama Kelantan state a roreltu te chuan an state chhung a Islamic hudud dan hmanga rorelna kalpui a nih theih nan hma an la mek a, rukruk leh pawngsual ching tw hrem nan French Revolution hunlaina mi an khaihlumna dawhsan (guillotine) siam ve an tum. Misual khaihlum nan bakah an kut leh ke tan chhum nan remchang dawnin an hria a ni. Chutiang a misual hrem theih na dan chu nakum atanga hman theih turin an inbuatsaih mek a ni.