Friday 3 April 2015

2nd April 2015 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language (News update from Mizoram)
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
2.4.2015

*IRAN NUCLEAR SIAMCHHUAH CHUNGCHANG A INBIAKNA NEIH MEK AH THU TLANGKAWM NA NEI THEI DAWN TAN
Nuclear ralthuam siamchhuak thin ni a sawi Iran leh khawvel ram ropui tak tak 6 - Britain, China, France, Germany, Russia, United States leh European Union hruaitu te chuan Switzerland ram a Laussane khawpuiah inbiakna an nei mek a ni. Iran nuclear ralthuam siamchhuah tih tlem dan tur chungchang a inbiakna hi ni 8 chhung an nei tawh a, karleh thawhlehni zanlai thleng inbiak hun hi pawhsei a ni a, thumum an nei thei dawn tan ni a sawi a ni. An inrem tlan zel theih chuan kumin June ni 30 ah thu tlangkawmna tluantling siam theih an in beisei a ni.

Lamtluang thulakna in a sawi danin an inbiak na ah hian Iran chuan nuclear ralthuam siamchhuah theihna uranium a neih hmun thum athen a hmun hnih chu a ti tawp ang a, chumi siam chhuahna khawl a neih te pawh a hmang chhunzawm tawh tur a ni lo tiin inremna an siam tan a ni. Tin, an inrem theih chuan Iran hian uranium a neih 19,000 centrifuges atangin 6,000 centrifuges chauh a kawl tawh ang a, a bak zawng chu IAEA enkawl na hnuaiah ramdang ah a thawn chhuak emaw a ti ral tur a ni tiin an indawr mek bawk a ni. Tin, Iran in nuclear siamna hmun leh hmanrua a neih te chu International Atomic Energy Agency (IAEA) te enfiah theih turin phalna a pe tur a ni an tiin an indawr mek bawk.

*WORLD AUTISM AWARENESS DAY HMAN A NI
United Nations General Assembly in December 2007-a khawvel ram tina hman tura resolution a lo pass tawh angin, “WORLD AUTISM AWARENESS DAY” 2nd April 2015 chu Spastic Society of Mizoram leh Pu Lal Dingliana IFS (Rtd) te Nupa thawhhona in AUTISM AWARENESS/RECREATION CENTRE, Robert Lalawmpuia IN, Sihphir-Neihbawih ah April Ni 2, 2015 zing Dar 11:30 atangin hman a ni.

Rualbanlohna chi khat Autism hi khawvelah hian a vei (Autistic) te hmuhchhuah an tam telh telh avangin UNO pawhin a ngai pawimawh em em a ni. Autistic ho enkawl hi rualbanlo te zinga harsa ber pakhat ni a sawi a nih avangin khawvel ram hrang hrangah Autism tan hian hmalak mek a ni a. Khawvel ah Autistic 67 Million chuang awm ni a hriat a ni a. Mizoramah pawh Autistic engnge maw zat an lo awm ve in hriat belh an ni mek bawk a. Spastic Society of Mizoram (SSM) te hian Rualbanlo te tana an hma lakna hrang hrang pawimawh tak tak kal mek zingah Autism hi an telh a. Tun hnaiah Health Minister Pu Lal Thanzara’n SSM hnuaia Gilead School ah Autism Centre a lo hawng in hmalak mek zel a ni a. Heng Autistic naupang te enkawl tur bik Mithiam pathum (3) pawhin Bangalore ah Training Course an zo tawh a ni. Autism tana Spastic Society of Mizoram hmalakna hi Mizorama Autism nei te leh an Nu leh Pa te tan malsawmna a nih zel beisei a ni.
He hun pawimawh tak hi Pu Lal Dingliana, Chief Information Commissioner chuan hmanpuiin Mizoram sorkar-in Autism nei ho tana hma a lak dante a sawi.

Inkhawm hi Pi Neihtluangi, Vice Chairman, Spastic Society of Mizoram chuan a kaihruai a, Rev. C. Tlanthanga, Sihphir Presbyterian Kohhran Pastor-in hunserh hmangin Autism Institute leh Autistic te channa lanna cinema an en ho a ni.

Autism nei (Autistic) te chuan a hnuaia zia danglam bik hi an nei tlangpui a. An neih te leh a nasat dan erawh chu a in ang vek lo:

1. Awmze nei manglo a nuih (laugh/giggles)
2. Mahni tana thil hlauhawm/pawi thei hlauh nachang hriat mang loh.
3. Na hre thei manglo ang in an lang.
4. Duat paha pawm/kuah vel duh mang lo.
5. Midang mit en (eye contact) pumpelh an duh.
6. Mahni chauha awm an duh zawk.
7. Duh leh mamawh sawi/tih lan harsa, (Autistic tamber chu a tawng thei - non-verbal an ni)
8. Thil engngemaw (objects) tih awm loh ang reng taka ngainat/atchilh/vawn tlat duh.
9. Thil awmdan pangngai anga awm tura duh tlat.
10. An mahni be tute leh midang be tute thusawi lo sawi nawn (eco) ve zel.
11. Thil (object) tih vir deuh reng emaw mahni vir . (DIPR)


*LAMTLUANG CHANCHINTHAR TAWI LAWRKHAWM
*Vawiin khan Jammu and Kashmir a Baramulla district ah India sipai leh helpawl te an in kahna ah India sipai 2 in nunna an chan.

*Bharatiya Janata Party National Executive meeting chu Bengaluru ah neih tan ani. Meeting hian nithum chhung a awh ang.

*Afghanistan a eastern Khost province a governor inbulah thihchilh bomb tihpuah a nih avangin mi 13 in nunna an chan a, mi 40 chuang inhliam an tuar.

*Nilaini a Russia ram a tuipui Sea of Okhotsk an tih a lawng pil avanga nunna chan zat chu mi 53 an tling ta. He lawng ah hian mi 130 an chuang a ni.

*Tukin zing dar 2:55 vel khan Uttarakhand a Chamoli district ah 5.1 richter scale a chakin lir a nghing.

*IAS hna a thawh atanga chhiar in a vawi 45-na atan Ashok Khemka chu Haryana sorkar in Transport Commissioner atangin Directer General, Archaeology and Museums department ah a sawn leh ta. Ashok Khemka hi sorkar hnathawk te zinga eiruk leh thil dik lo awm ni a a hriat te huai tak a puang thin a ni a, sorkar lam hian an sawnkual nasa tawh hle a ni.

*Zanin ah Lal Isua tuarna hrereng chungin hun i hman ngei kan duhsak a che.

*KRISTIAN KA NI AN TIH CHUAN AN KAP ZEL
Kenya ram hmarchhak a awm Garissa College University chu Islamic firfiak pawl al-Shabab ten luhchilh in mi 15 chuang an kaphlum a, zirlai engemaw zat an thuhnuai ah silai nen an dah mek a ni. Zirlai an thunuai ah an dah te hi Kristian te niin an sawi a, Muslim te chu an chhuah zalen zel niin sawi a ni. Hliam tuar zirlai 65 chuang te damdawiin ah enkawl mek anni.

Lamtluang thu lakna in a tarlan danin he University college a zirlai pakhat Collins Wetangula sawi dan chuan silai keng te chuan an hostel ah rawn lut in hostel a awm zirlai te chu Muslim nge Kristian an nih tih an zawt zel a, Kristian an tih chuan hmun leh hmunah an kap hlum nghal zel a ni a ti. University campus chhung a ralthuam nen a lut firfiak pawl te hian an hmai an tuam a, an zat chiah hriat nilo mahse mi 5 vel an nih rin a ni.

No comments:

Post a Comment